ဒီအေၾကာငး္ေလးကေတာ႔ Computer Hardware နဲ႕သက္ဆိုင္ၿပီး လူအမ်ားစုသတိမၿပဳမိၾကတဲ႕အပိုင္းေလးကိုေရးသားေပးၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။ Operating System စတက္ဖု႔ိရန္အလြန္အေရးပါတဲ႕ motherboard ေပၚက ဒီ BIOS နဲ႕ CMOS ေလးအေၾကာငး္ကုိေလ႔လာလိုက္ၾကရေအာင္လား…..
ဒီ BIOS program တုိ႔ထည္႔သြင္းထားေသာ ROM Chip မ်ားသည္ ပါဝါေပးထားဖို႔ရန္မလိုတဲ႕ non-volatile memory အမ်ိဳးအစားပင္ၿဖစ္ပါတယ္။ ဆိုရရင္ computer ပါဝါပိတ္ထားေသာ္လညး္ ထည္႔သြင္းေရးသားထားေသာ program မ်ား ၊ instruction မ်ား မူလအတိုင္းဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ေသာ memory အမ်ိဳးအစားၿဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုၿဖင္႔ BIOS ဆိုတာ software လား hardware လားဆုိတာကို တိတိက်က်ခြဲၿခားသတ္မွတ္မရႏိုင္တဲ႕ရႈတ္ေထြးမႈေတြၿဖစ္လာပါတယ္။
ပံုမွန္အားၿဖင္႔ hardware ၊ software ခြဲၿခားမႈအတြက္ မ်ားစြာခက္ခဲရႈတ္ေထြးမႈမရွိႏိုင္ပါဘူး။ ဥပမာ hard disk ဆိုပါေတာ႔။ hard disk သည္ hardware ဒါေပမယ္႔ ၄င္း hard disk ထဲမွာရွိေနတဲ႕ အထဲက series of instructions အစုေဝးတစ္ခုကို ကိုယ္စားၿပဳတဲ႕ file တစ္ခုသည္ program တစ္ခုၿဖစ္ပါတယ္။ ၄ငး္ program သည္ software ၿဖစ္ပါတယ္။ အသံုးၿပဳသူေတြအေနႏွင္႔က အဲ႕လို software file (program) ေတြကို အခ်ိန္မေရြးထည္႔သြင္းႏိုင္ပါတယ္။ ဖ်က္ထုတ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ သေဘာက hard disk ဆိုတဲ႕ hardware ႏွင္႔ ၄င္းထဲမွာရွိတဲ႕ program ဆိုတဲ႕software သီးၿခားစီၿဖစ္ပါတယ္။
ROM BIOS တို႔က်ေတာ႔ hard disk မွာလို software နဲ႕ hardware တို႔က သီးၿခားစီမဟုတ္ေတာ႔ပါဘူး။ စက္ရံုမွာထုတ္စဥ္ကတည္းက ROM chip ထဲမွာ program ေတြ instruction ေတြကုိတစ္သားတည္း ၿဖစ္ေအာင္ထည္႔သြင္းထုတ္လုပ္ထားတာ။ သူတို႔ကို သီးၿခားစီၿဖစ္ေအာင္လြယ္လြယ္ကူကူခြဲထုတ္လို႔မရႏိုင္ေတာ႔ဘူး။ အဲ႕ဒီလို hardware ထဲမွာ software အား တစ္သားတည္းၿဖစ္ေအာင္ embed လုပ္ကာထည္႔သြငး္တည္ေဆာက္ထားသည္႔ ပစၥည္းမ်ားကို FIRMWARE လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ BIOS သည္ Firmware တစ္ခုပင္ၿဖစ္ပါတယ္။
BIOS ထဲမွ Program မ်ား…
BIOS ဆိုတာသည္ ROM Chip အတြင္း ထည္႔သြငး္တည္ေဆာက္ထားေသာ program အစုေဝးတစ္ခုၿဖစ္တယ္ဆိုတာကို သိခဲ႕ၾကၿပီးၿဖစ္ပါတယ္။ computer ပါဝါစဖြင္႔ခ်ိန္မွစၿပီး Operating System ကိုဆြဲတင္သည္႔ အခ်ိန္ထိ ၾကားကာလအတြငး္ အဲ႕ဒီ program ကိုလုပ္ေဆာင္မႈ function မ်ားအရ ခြဲၿခားၾကည္႔မယ္ဆိုရင္ ေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။
၁. POST (Power On Self Test)
POST သည္ processor ၊ memory ၊ chipset ၊ graphic card ၊ hard disk ၊ keyboard အစရွိေသာ computer အစိတ္အပိုငး္မ်ား ေကာင္းမြန္စြာလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ၿခငး္ရွိမရွိကိုစစ္ေဆးေပးေသာ program ၿဖစ္ပါတယ္။
၂. Setup Program
Setup Program သည္ menu driven program ၿဖစ္ၿပီးထုိ program အတြင္းသုိ႔ဝင္ေရာက္ၿပီး date/time password ၊ boot order ႏွင္႔အၿခား ေသာ setting မ်ားကုိလိုသလိုေၿပာငး္လဲၿပင္ဆင္သတ္မွတ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ မိမိတို႔ၿပင္ဆင္သိမး္ဆည္းခဲ႕ေသာ setting မ်ားကို CMOS RAM ေပၚတြင္သိမး္ထားေပးပါတယ္။ computer ပါဝငါဖြင္႔လိုက္တိုင္း ထို CMOS RAM ထဲက setting ကိုသြားဖတ္ၿပီး boot လုပ္ပါတယ္။
၃. Bootstrap Loader
Bootstrap Loader ဆိုတဲ႕ program တစ္ခုရဲ႕ အဓိကလုပ္ေဆာင္မႈကေတာ႔ Operating System ကုိရွာေဖြၿခငး္ပင္ၿဖစ္ၿပီး BIOS ရဲ႕ေနာက္ဆံုး လုပ္ေဆာင္မႈ function ၿဖစ္ပါတယ္။ Bootstrap သည္ POST program ရဲ႕အဆံုးတြင္ရွိေသာ စာေၾကာငး္ေရဒါဇင္ဝက္ခန္႔သာရွိသည္႔ code မ်ားပင္ၿဖစ္ပါတယ္။ POST Test သည္ သူရဲ႕လုပ္ငန္းစဥ္ၿပီးဆံုးသြားတဲ႕အခါ Bootstrap သုိ႔လႊဲေၿပာငး္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးမွ Bootstrap သည္ BIOS setup တြင္ထည္႔သြငး္ညႊန္ၾကားထားေသာ boot order အတိုငး္ ( ဥပမာ Hard Disk ၊ CD/DVD ) OS ကုိရွာေဖြပါတယ္။ OS ႏွင္႔သက္ဆိုင္ေသာ information မ်ားပါသည္႔ boot sector ကိုေတြ႔တာနဲ႕ က်န္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို OS အားလႊဲေၿပာငး္ေပးပါတယ္။
၄. Device Driver
BIOS ထဲတြင္ computer စတင္သက္ဝင္ႏိုင္ရန္အတြက္မရွိမၿဖစ္လိုအပ္ေသာအေၿခခံအစိတ္အပိုင္းမ်ားၿဖစ္ၾကတဲ႕ Hard Disk ၊ keyboard ၊ VGA ၊ USB port တို႔ရဲ႕ driver မ်ားပါဝင္ပါတယ္။ Computer လုပ္ငန္းစဥ္ႏွင္႔သက္ဆိုင္ၿခငး္မရွိေသာ အၿခား hardware မ်ားၿဖစ္ၾကတဲ႕ printer ၊ scanner ၊ sound card တို႔အတြက္ driver မ်ားကိုေတာ႔ hard disk မ်ားအတြင္းမွာထည္႔သြင္းထားၿပီး computer boot တက္တဲ႕အခါမွသာ OS မွဆြဲယူႏိုင္ေအာင္စီမံေပးထားပါတယ္။
BIOS ထုတ္လုပ္သူမ်ား…
AMI (American Megatrends, Inc.)
Compaq and Hewlett-Packard
Dell
eSupport.com
Gateway
IBM
Phoenix Technologies (First BIOS, Phoenix and Award)
CMOS ဆိုတာ...
လူအမ်ားစုတုိ႔သည္ေယဘူယ်အားၿဖင္႔ BIOS ႏွင္႔ CMOS ကိုအတူတူပဲသေဘာထားၿပီးရည္ညႊန္းသံုးစြဲေလ႔ရွိၾကပါတယ္။ ဒါဟာမွားတယ္လုိ႔ေတာ႔မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ သူတို႔၂ခုက တစ္ခုႏွင္႔တစ္ခု ဆက္စပ္မႈေတာ႔ရွိပါတယ္။သုိ႔ေသာ္ motherboard ေပၚမွာ သီးၿခားစီတည္ရွိေနတဲ႕ အစိတ္အပိုငး္မ်ားၿဖစ္ၾကပါတယ္။ BIOS သည္ motherboard ေပၚမွ ROM Chip တစ္ခုၿဖစ္ၿပီး CMOS သည္လညး္ motherboard ေပၚက CMOS RAM ဟုေခၚေသာ သီးၿခား chip တစ္ခုၿဖစ္ပါတယ္။ ၄င္း chip ကိုတည္ေဆာက္တဲ႕ေနရာမွာ (Complimentary Metal Oxide Semiconductor) CMOS နညး္ပညာကိုအသံုးၿပဳထားသည္႔အတြက္ CMOS ဟုေခၚဆိုပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာအကယ္လုိ႔မ်ား BIOS ကိုသူမ်ားေတြဝင္ၿပီးေၿပာင္းလို႔မရေအာင္ Administrator Password နဲ႕ပိတ္ထားခဲ႕လို႔ရပါတယ္။ အဲ႕လုိပိတ္ထားခဲ႕ၿပီး အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင္႔ Password ေမ႔သြားခဲ႕ရင္ ဒီ CMOS Setting ထဲကိုဝင္လုိ႔ရမွာမဟုတ္ေတာ႔ပါဘူး။ အဲ႕လိုဝင္လုိ႔မရခဲ႕ရင္လုပ္လို႔ရတဲ႕နညး္လမး္တစ္ခုေတာ႔ရွိပါတယ္ အဲ႕ဒါကေတာ႔ CMOS Battery ကို၅မိနစ္ေလာက္ motherboard ေပၚကေနၿဖဳတ္ထားၿပီး ၿပန္တပ္လိုက္ပါ။ Administrator Password ပါၿပဳတ္သြားပါလိမ္႔မယ္။
BIOS သည္ computer စတင္သက္ဝင္ဖုိ႔ရန္လိုအပ္ေသာ္ Program အစုေဝးၿဖစ္ၿပီး CMOS ကေတာ႔ ထို Program အစုအေဝးထဲမွတစ္ခုၿဖစ္ေသာ setup program တြင္အသံုးၿပဳသူတုိ႔ ၿပင္ဆင္ၿဖည္႔စြက္သမွ် setting တို႔ကုိမွတ္သားထားရာ memory တစ္မ်ိဳးပင္ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ CMOS setting ထဲမွာဆိုရင္ လရက္ ခုႏွစ္ႏွင္႔ အခ်ိန္ (date & time) ၊ CD ကေန boot တက္မွာလား Hard Disk ကေန boot တက္မွာလားဆိုတဲ႕ boot order ၊ serial port ၊ parallel port တို႔ႏွင္႔သက္ဆိုင္ေသာ configuration ေတြအစရွိတဲ႕ setting မ်ားကုိထည္႔သြငး္မွတ္သားထားပါတယ္။ Computer ပါဝါစဖြင္႔လိုက္တဲ႕အခါတိုင္း ၄င္း CMOS ထဲမွ setting မ်ားအား ဖတ္ရႈၿပီး boot တက္ပါတယ္။
ကဲ….အခုဆိုရင္ စာဖတ္သူတို႔အေနနဲ႕ BIOS ဆိုတာကဘာလဲ ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္သလဲ လဲသိရွိသြားၿပီၿဖစ္သလို CMOS ဆိုတာ ဘာလဲ ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္သလဲဆိုတာကို သိရွိသြားၿပီၿဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္လညး္ Hardware နဲ႕ပါတ္သက္ေသာနညး္ပညာမ်ားကို ထပ္မံေရးသားေပးပါဦးမယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေၿဖးေၿဖးနဲ႕မွန္မွန္နညး္ပညာေတြကုိေလ႔လာၾကတာေပါ႔။
အစဥ္ေလးစားစြာၿဖင္႔….
Ref: IT4M
သူတုိ႕ရဲ႕ စာမ်က္ႏွာကုိ သြားဖတ္လုိပါက..https://www.facebook.com/techforeveryone009?ref=stream
